کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد امسال در دبی برگزار شد. هر سال رهبران جهان گرد هم می آیند تا در جلوی دوربین عکسهای یادگاری بگیرند و در مورد رکوردهای شکسته شده آب و هوایی در سال گذشته، عواقب وخیم گرمایش سیاره برای میلیون ها نفر صحبت کنند و توافق کنند که باید برای آن کاری انجام شود و بعد به دنبال کار خود می روند.
امسال کنفرانس آب و هوایی سازمان ملل متحد با ریاست سلطان الجابر، فرستاده آب و هوای امارات متحده عربی و مدیر اجرایی سوختهای فسیلی برگزار شد.
زمانی که اعلام شد سلطان احمد الجابر، مدیر عامل شرکت ملی نفت ابوظبی( ادنوک) ریاست کنفرانس آب و هوای سازمان ملل متحد موسوم به “کوپ ۲۸ ” را در سال جاری به عهده خواهد گرفت، به نظر شوخی می رسید. درخواست از مدیر عامل یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز جهان برای ریاست کنفرانس آب و هوا، شبیه به درخواست از تونی سوپرانو برای رهبری یک کنفرانس بین المللی در مورد چگونگی حذف تدریجی مافیا است.
الجابر در پاسخ به سوالی در مورد نیاز به حذف تدریجی سوختهای فسیلی برای جلوگیری از افزایش میانگین دمای جهانی 1.5 درجه سانتیگراد، پاسخ داد که “هیچ علمی” که نشان دهد محدود کردن گرمایش زمین به 1.5 درجه مستلزم پایان دادن به تولید و مصرف سوخت فسیلی است وجود ندارد ، مگر اینکه شما بخواهید دنیا را به غارها برگردانید.
این یک دروغ تکان دهنده است. این سیوال پیش می آید که آیا این مساله به سرمایه گذاری ۱۵۰ میلیارد دلاری شرکت نفت ابوظبی در یک سری پروژه های عظیم نفت و گاز که نوامبر گذشته اعلام کرد ربط دارد ؟
در روزهای پیش از برگزاری کنفرانس، مرکز گزارش آب و هوا در بریتانیا اسنادی را به دست آورد که شامل نکات گفتگوی الجابر و سایر مقامات امارات متحده عربی در رابطه با کمک به توسعه و گسترش صنایع سوخت فسیلی به حداقل ۲۸ کشور دیگر است. بنابراین، به جای تمرین معمول سبزشویی، ظاهراً کشور میزبان قصد داشت از این کنفرانس به عنوان پاتوقی برای مدیران سوخت فسیلی که به دنبال کسب درآمد هستند استفاده کند.
اسناد بیشتری که توسط این مرکز منتشر شد و در گاردین گزارش شد، نشان داد که عربستان سعودی، متحد نزدیک امارات متحده عربی، برنامههای مفصلی برای «استفاده از اتومبیلها، اتوبوسها و هواپیماهای سوخت فسیلی در آفریقا» دارد. محمد آدو، رئیس یک سازمان غیردولتی اقلیم و اندیشکده آفریقا، این طرح را به اقدامات یک فروشنده مواد مخدر تشبیه کرد که آفریقا را برای تضمین فروش آینده به نفت و گاز وابسته میکند .
اما برخورد سیاستمداران بریتانیایی که با جت های خصوصی جداگانه به اجلاس رفتند بهتر بود؟ ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا، در کمتر از دوازده ساعتی که در دبی گذراند، ادعا کرد که کشورهای دیگر به خاطر کاری که بریتانیا تا کنون به عنوان رهبر آب و هوا انجام داده است، سپاسگزار بوده اند. و این در حالی است که او تعهدات در رابطه با ( نت زیرو ) و تامین امنیت مزارع بادی فراساحلی جدید را کنار گذاشته و شروع به دادن مجوز به افزایش استخراج نفت و گاز در دریای شمال کرده است.
کنفرانس هیچ کاری برای ایجاد اعتماد بیشتر انجام نداده است. یکی از موارد در دستور کار، ارزیابی از ترازنامه چگونگی پیشرفت جهان در رابطه با اهداف تعیین شده در کنفرانس کوپ در پاریس در سال ۲۰۱۵ است: این ترازنامه یک فاجعه بوده است.
فایننشال تایمز در ۱۱ دسامبر گزارش داد که هرگونه اشاره به حذف تدریجی سوخت های فسیلی به طور کامل از پیش نویس توافق ” کوپ ۲۸” حذف شده است. این امر به قدری خشم ایجاد کرد که مجبور شدند اجلاس را تا ۱۳ دسامبر تمدید کنند. در پایان، در نهایت بر روی «گذر از سوختهای فسیلی» به توافق رسیدند. آنها سعی کردند این را به عنوان یک توافق “تاریخی” به تصویر بکشند!. در مقاله ای توسط بلومبرگ توضیح داده میشود که امکان اینکه این وعده های حداقلی حتی به واقعیت تبدیل شوند، تماما به “سرمایه گذاران، مصرف کنندگان و دولت های ملی” بستگی دارد ، تعهدات قبلی نادیده گرفته شده است و انتشار گازهای گلخانه ای همچنان در حال افزایش است.
بر اساس گزارش اخیر جیمزهانسن، رئیس سابق تحقیقات آب وهوای ناسا، هدف پاریس برای محدود کردن گرمایش جهانی به کمتر از دو درجه بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن، با توجه به خط سیر فعلی گرمایش، “مرده” است و حتی می توانیم تا اواخر دهه ۲۰۳۰ به دو درجه برسیم.
گزارش برنامه محیط زیست سازمان ملل (یونپ) می گوید که اجرای سیاست های آتی که قبلاً توسط کشورها وعده داده شده بود، 0.1 درجه سانتی گراد از میزان 3 درجه سانتی گراد کاهش می دهد. کاهش انتشار گازهای گلخانه ای که کشورهای در حال توسعه به شرط دریافت حمایت های مالی و فنی متعهد شده اند، افزایش دما را به 2.5 درجه سانتیگراد کاهش می دهد که هنوز یک سناریوی فاجعه بار است. در ماه مه، سازمان جهانی هواشناسی گزارش داد که بین سالهای ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۷، شست و شش درصد احتمال فراتر رفتن از آستانه 1.5 درجه سانتیگراد در حداقل یک سال وجود داشته باشد.
در ۲۱ نوامبر، پیش از شروع کنفرانس در دبی، بیل مک کیبن از ” ارک ۳۵۰ ” ( تشکلی مردمی برای پایان دادن به عصر سوختهای فسیلی ) نمودار هشدار دهنده ای را به اشتراک گذاشت که نشان می دهد که برای اولین بار، دمای سطح جهانی به طور موقت ۲ درجه سانتیگراد در مقایسه با سطوح قبل از صنعتی شدن افزایش یافت.
سازمان ملل پیش از برگزاری نشست آب و هوایی در گزارشی هشدار داده بود که جهان در مسیر “جهنمی” ۳ درجه سانتی گراد گرمایش جهانی است. این گزارش نشان داد که سیاستهای کاهش کربن امروزه به حدی ناکافی است که در این قرن، جهان به ۳ درجه سانتیگراد گرمایش میرسد. دانشمندان می گویند در صورت ادامه افزایش دما، وضعیتی از این بدتر اتفاق خواهد افتاد. پیام این گزارش و بیشمار گزارشهای دیگر این است که اگر میخواهیم شانسی برای جلوگیری از فاجعه داشته باشیم، باید فوراً صنعت سوختهای فسیلی را متوقف کنیم.
اما ظاهرا یکی از ابتکارات کلیدی کنفرانس پروژه ای موسوم به “شتاب دهنده کربن زدایی جهانی ” (جی دی آ ) است. در رسانه ها ، از ” شتاب دهنده کربن زدایی جهانی ” بعنوان “طرحی جامع برای تغییر در کل سیستم ” که برای “سرعت بخشیدن به انتقال انرژی و کاهش شدید انتشار جهانی” طراحی شده ، نام می برد، در حالیکه واقعیت چیز دیگری میگوید.
نامه سرگشاده ای که توسط بیش از ۳۲۰ سازمان آب و هوا و جامعه مدنی از جمله توسط صلح سبز و آکسفام امضا شده است، اشاره میکند که “شتاب دهنده کربن زدایی جهانی ” (جی دی آ ) فقط تعهدات محدودی برای شرکتها [سوختهای فسیلی] برای رسیدگی به انتشار گازها در هنگام استخراج دارد، در حالی که اکثریت قریب به اتفاق مجموع گازهای گلخانه ای که آنها در هنگام سوزاندن نفت و گاز ایجاد میکنند، نادیده گرفته میشود. این یک شستشوی سبز کلاسیک است – مانند اینکه دولت استرالیا در اقلیم خود انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از صادرات سوخت فسیلی را به حساب نمی آورد.
مثال دیگر، تعهد شرکتها برای شناسایی و رفع نشت متان در تولید نفت و گاز است که ایالات متحده اعلام کرده است که قانونی اش خواهد کرد ، این هیچ کمکی به توقف یا حتی کند کردن رشد صنایع نفت و گاز نخواهد کرد. در هر صورت، این تغییر می تواند آنها را کارآمدتر و در نتیجه سودآورتر و برای سرمایه گذاران جذاب تر کند.
بیست و دو کشور متعهد شدند که ظرفیت انرژی هسته ای خود را تا سال ۲۰۵۰ سه برابر کنند تا ظاهراً به دور شدن از سوخت های فسیلی کمک کنند. ظاهراً این یک “برد” دیگر برای محیط زیست است. اما انرژی هسته ای، کثیف، گران و خطرناک است و توسعه آن به شدت با گسترش تهدید بزرگ دیگر برای تمدن بشری یعنی سلاح های هسته ای مرتبط است.
صراحت الجابر نشان دهنده واقعیت هرج و مرج آب و هوایی در سرمایه داری است. در حالی که سرمایه داران از صنایع آلاینده، سود هنگفتی به دست می آوردند و با یکدیگر در صحنه های ملی و جهانی رقابت می کنند، حفظ استانداردهای زندگی برای طبقه کارگر و اقدام علیه هرج و مرج آب و هوایی یک رویا است.
بعلاوه تخریب محیط زیست ناشی از جنگ ها، اشغال ها و مجتمع های نظامی- صنعتی بحران را تشدید می کند. دور شدن از تبدیل سوختهای فسیلی به انرژیهای تجدیدپذیر به این دلیل با شکست مواجه شده است. تهدید یک درگیری هستهای دوباره بر ما سایه افکنده است. مردم بومی همچنان با دزدی و سلب مالکیت زمین مواجه هستند زیرا شرکت های سوخت فسیلی و استخراج معادن (و دولت هایی که آنها را حمایت میکنند و از طرف آنها حکومت می کنند) دست به تصرف خشونت آمیز زمین می زنند. همانطور که گرتا تونبرگ اخیراً در هلند گفت: “عدالت اقلیمی در سرزمین های اشغالی وجود ندارد” . نسل کشی در فلسطین که شاهد آن هستیم به طور جدایی ناپذیری با دفاع از سوخت های فسیلی توسط قدرت های امپریالیستی گره خورده است.
سرمایهداری با نیاز بیرحمانهاش به انباشت و کسب سود به معنای هرج و مرج اقلیمی است و در برابر فاجعه آب و هوایی رو به افزایش، راهی به جلو ارائه نمیکند. فرایند (کوپ ) به سبزشویی شرکت ها، کم کردن توافقات توسط کشورهای بزرگ آلوده کننده و تعهداتی که به طور معمول نقض می شوند یا به طور کامل نادیده گرفته می شوند، تنزل می یابد. و سیاستمدارانی که در سرتاسر جهان به نفع سرمایه داری عمل می کنند، بیشتر به همان اقدامات، محدود خواهند بود، در حالی که دمای جهانی افزایش می یابد و همراه با آن آب و هوای شدید، خشکسالی و قحطی افزایش می یابد.
با این حال ایجاد یک جنبش آب و هوایی مردمی قدرتمند برای به چالش کشیدن قدرت سرمایه داری و پیوند با سایر جنبش های اجتماعی، برای مبارزه برای آینده اکوسوسیالیستی، چالشی است که همچنان وجود دارد.
منابع:
From June to August 2023, a series of extreme weather events exacerbated by climate breakdown caused death and destruction across the globe
Jonathan Watts, Lucy Swan, Rich Cousins, Garry Blight, Harvey Symons and Paul Scruton
29 Sep 2023
COP28 – We need to challenge the power of fossil fuel capitalism
Global Ecosocialist Network- November 28, 2023
While the house burns, COP28 plays the pyromaniac fireman- 4th December 2023
COP 28 was worse than you can even imagine :by Connor Knight- 10 December 2023
COP28 – another hypocritical climate conference
COP28: ruling class makes mockery of the climate crisi -Lubna Badi13 December 2023
Bloomberg- COP28 Nations Reach First-Ever Deal to Move Away From Fossil Fuels