در حالیکه اسرائیل در ادامه کارزار نسل کشی خود در غزه و کرانه باختری، تهاجم دیگری را در لبنان آغاز کرده است و وحشیانه به قتل عام فلسطینیان ادامه می دهد ، هم زمان تاکتیک های خود در غزه را در لبنان نیز اعمال می کند.
وبسایت پولیتیکو می نویسد : در پشت صحنه، مقامات ارشد امنیت ملی ایالات متحده، عملیات اسرائیل در لبنان را بهعنوان یک لحظه تعیینکننده در تاریخ توصیف میکنند، لحظهای که خاورمیانه را برای سالهای آینده تغییر شکل خواهد داد.
جنگ اسرائیل علیه مردم فلسطین تعادل سیاسی بیثبات در خاورمیانه را متزلزل کرده است، در حالی که همه نگاه ها به غزه و لبنان دوخته شده است، تنش ها در سوریه به طور فزاینده ای خشونت آمیز و همچنین به دلیل تنوع کشورهای مختلف درگیر پیچیده شده است. دولتهای امپریالیستی و قدرتهای مختلف فعال در منطقه در حال کشمکش و تقلا برای بدست آوردن جایگاه و موقعیت مطلوب برای خود هستند و آماده میشوند تا از هر فرصتی که میتوانند برای افزایش قدرت و نفوذ خود استفاده کنند.
سوریه بین کنترل مستبدانه دولت مرکزی اسد در سواحل جنوبی و غربی از یکسو ، مدیریت خودمختار در روژاوا (شمال و شرق سوریه ، ۳۰ درصد) ، شهر بزرگ ادلیب و اطراف آن که تحت کنترل شاخه القاعده موسوم به حیات تحریر الشام؛ و نیز مناطقی در امتداد مرز ترکیه که توسط دولت ترکیه و شبکه شبه نظامیان آن اشغال شده، تقسیم شده است. علاوه بر پیچیدهتر شدن این تصویر، سربازان روسی و آمریکایی در مناطق مشخصی از سوریه مستقر هستند، در حالی که جمهوری اسلامی ایران و حزبالله نیز دارای حضور قوی در مناطق تحت کنترل رزیم اسد می باشند.
درگیری ها بین گروههای وابسته به حیات تحریر الشام؛ و جناح های همسو با ترکیه نشان می دهد، که در کنار جنگ اسرائیل در لبنان انتظار میرود که در گیریها دوباره تشدید شود و از اینرو همه بازیگران در حال تقویت موقعیت خود هستند. دولت اسرائیل، جمهوری اسلامی ایران و حزبالله را در سوریه بدون مجازات بمباران میکند، هر چند این حملات نمیتواند حضور ریشهدار این دو نیرو را در این کشور از بین ببرد.
با افزایش حملات اسرائیل به حزبالله و نیروهای رژیم اسلامی ایران در سوریه، شبهنظامیان مخالف دولت سوریه، فرصت را برای مقابله با رژیم اسد آماده ارزیابی میکنند و احتمالا بتوانند همراهی یا حمایت بیشتر آمریکا و یا اسرائیل را به دست آورند. اما روسیه با دور اخیر بمباران ادلیب قصد دارد این پیام را ارسال کند که روسیه از مشتری خود در دمشق محافظت می کند. ترکیه همچنین در حمایت از شبکه شبه نظامیان جهادی خود، با پرواز جت های جنگنده بر فراز منطقه، به نمایش قدرت پرداخته است و ایالات متحده نیز به منظور یادآوری تداوم حضور خود، چندین هدف داعش را در سراسر منطقه هدف قرار داده است.
در اوایل اکتبر روسیه به حمله هوایی در استان ادلیب اقدام کرد که منجر به کشته شدن مهندس ارشد یک کارخانه هواپیماهای بدون سرنشین و دو تن از دستیارانش شد. این مهندس که خود فلسطینی است برای حزب اسلامی ترکستان که شامل اویغورهایی است که در سال ۲۰۱۳ به همراه خانواده هایشان از چین آمده بودند تا از شورش اسلامگرایان علیه اسد حمایت کنند، کار می کرد.
مناطق تحت اشغال ترکیه تحت کنترل ارتش ملی سوریه متشکل از گروه های مختلف اسلام گرا هستند که به عنوان مزدوران ترکیه عمل می کنند، در بین آنها تنش هایی وجود دارد. ترکیه در ابتدا از این گروه ها حمایت می کرد زیرا آنها با دولت سوریه می جنگیدند، اما اکنون که اردوغان در راستای مصالحه با اسد به پیش می رود، تلاش می کند آن دسته از جناح های مزدور را که در برابر این آشتی مقاومت می کنند، منحل کند. قابل پیش بینی است که جناح هایی از این گروه ها مقاومت می کنند، نه تنها به دلیل از دست دادن قدرت، بلکه به دلیل از دست دادن فرصت های پول سازی، زیرا هر جناح همچون یک باند جنایتکار عمل می کند. بعنوان مثال در یکی از روستاهای عفرین، اخاذی توسط باند مزدور محلی به حدی بود که پس از اخذ مالیات بر درختان زیتون، اهالی روستا تصمیم به اعتراض گرفتند. زنان معترض مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و با شلیک گلوله مواجه شدند.
درگیریهای داخلی بین خود این گروهها نیزغیرعادی نیست. اخیرا درگیریهای شدید بر سر کنترل بخشهایی از عفرین گزارش شده است که منجر به کشته شدن ۱۰ نفر از طرفین در گیر و همچنین کشته شدن دو غیرنظامی و زخمی شدن تعدادی دیگر شده است. هیئت تحریرالشام، ممکن است از این فرصت برای مداخله و تلاش برای گرفتن بخشی از قدرت از ارتش ملی سوریه برای خود استفاده کند.
روسیه، ترکیه ، ایالات متحده و جمهوری اسلامی به دنبال استفاده از زمین بازی سوریه برای اعمال فشار بر یکدیگر هستند.
دولت اشغالگر ترکیه که از هنگام استقرار خود مدیریتی دمکراتیک در روژآوا بارها و بارها به بهانه های مختلف و از هر فرصتی برای نابود کردن زیر ساختها و توان نظامی نیروهای دموکراتیک سوریه استفاده کرده است، اخیرا در پی حملات به تاسیسات هوا- فضایی خود، به مواضع نیروهای دمکراتیک سوریه که هیچ دخالتی در آن حمله نداشتند حمله کرد، که موجب مرگ زنان و کودکان شده است.
بر اساس گزاشات خود مدیریتی روژآوا ، دولت ترکیه اخیرا صدها حمله در شمال سوریه انجام داده و مناطق تحت کنترل آنها را هدف قرار داده است. حملات ترکیه زیرساختهای کلیدی مانند شبکههای برق و منابع آب که میلیونها نفر به آن متکی هستند را هدف قرار میدهد. در اثر حملات اخیر حدود صد و پنجاه هزار خانواده در شهرهای بزرگ از جمله قامیشلو، کوبانی، آموده و دربسیه بدون برق هستند . کمبود آب نیز گزارش شده است. در این بیانیه هشدار داده شده است که این شرایط می تواند فعالیت های داعش را تسهیل کند.
این حملات اولین بار نیست، نیروهای ترکیه به طور سیستماتیک به منابع ضروری روژآوا حمله می کنند تا آنرا بی ثبات کرده و تحت سلطه خود درآورند. بارها در حملات هوایی، نیروگاه ها ، تأسیسات نفت و گاز را که برای گرمایش، پخت و پز و حمل و نقل حیاتی هستند هدف قرار داده اند که منجر به خاموشی های گسترده شده است. این حملات دسترسی به منابع ضروری را مختل کرده و باعث افزایش قیمت مواد غذایی و سوخت با کاهش منابع شده است. سازمانهای بشردوستانه هشدار میدهند که تداوم هدفگیری انبارهای مواد غذایی، تأسیسات آبی و سایر زیرساختها بویژه با نزدیک شدن زمستان میتواند منجر به یک فاجعه انسانی در مقیاس وسیع شود.
در حالی که اردوغان خود را مدافع غزه میداند، از نظر استراتژیک به تلاش و بازی در هر دو طرف ادامه میدهد و معامله با اسرائیل همچنان بر قرار است، در عین حال تلاش میکند برای دسترسی به قراردادهای بازسازی و نقش جدید ژئواستراتژیک پس از جنگ خود را به عنوان میانجی هم سو کند. دولت روسیه کمپین بمباران خود را علیه ادلیب تحت کنترل افراط گرایان حیات تحریر الشام تشدید کرده و دست کم ده غیرنظامی را کشته است ، آنها امیدوارند با دستیابی به توافق با ترکیه، از مزایای تغییر وضعیت در زمین بازی سوریه بهره ببرند. با وجود رویارویی های منظم روسیه و ترکیه در سوریه، منافع دو کشور عمیقاً در هم تنیده است.
از سوی دیگر روسیه و جمهوری اسلامی ایران از حملات شبهنظامیان و قبایل طرفدار دولت اسد به جناح نظامی خود مدیریتی دمکرایتک در روژاوا حمایت میکنند تا بین ائتلاف کرد-عربی که در جریان جنگ علیه داعش ایجاد شده است، شکاف ایجاد کنند.
با وجود اقدامات تهاجمی اخیر اسرائیل در سوریه، موضع آمریکا در سوریه به طور کلی در حال تضعیف است. از آنجاییکه انتظار میرود که پس از انتخاب ریاست جمهوری در کشور همسایه عراق، تعداد زیادی از نیروهای آمریکایی، عراق را ترک کنند، به نظر می رسد که ایالات متحده در سوریه حضور ضعیفی داشته باشد و از اینرو دیگر قدرتهای منطقهای به دنبال تفوق و تقویت موقعیت خود در سوریه شوند. با این وجود ایالات متحده به نوبه خود مایل است از حضور خود در سوریه برای مقابله با حزب الله و دستیابی به دستاوردهای جدید استفاده کند، اما تمایلی به استفاده از منابع خود ندارد و فاقد یک برنامه روشن است. تلاشهایی برای تحت فشار قرار دادن جناح نظامی خود مدیریتی دمکراتیک برای رویارویی با نیروهای مورد حمایت ایران، انجام داد که با شکست مواجه شد. در این رابطه نیروهای دمکراتیک روژآوا با حفظ موضع دفاعی خود همچنین تلاش میکنند گفتگو با همه بازیگران در زمین در سوریه را باز نگه دارد.
در همین حال ودر چنین شرایطی دهها هزار غیرنظامی عرب ، از جمله سوریه ای هایی که به لبنان آواره شدهاند، پس از فرار از کشتار جدید اسرائیل در لبنان، وارد خاک خود مدیریتی دمکراتیک روژآوا شدهاند. خود مدیریتی روژآوا یکی از مطلوب ترین مقاصد برای کسانی است که از جنگ فرار میکنند و در عین حال مستاصل از بازگشت به مناطق تحت کنترل رژیم وحشی اسد یا مناطق تحت سلطه اپوزیسیونهای مرتجع اسلامی هستند.
در همین رابطه بر اساس اسناد پولیتیکو، کمیسیون اروپا تحت فشارهای برخی از کشورها از جمله ایتالیا و اتریش در حال بررسی تعدیل موضع اتحادیه در رابطه با رژیم اسد است. واقعیت این است که با هجوم موج عظیم آوارگان از لبنان به سوریه ، اتحادیه اروپا که روابط رسمی خود را با دولت سوریه در سال ۲۰۱۱ به دلیل جنایات اسد قطع کرده بود، در هراس از سرازیر شدن موج پناهندگان سوری خواهان همکاری با رژیم اسد میشود.
خود مدیریتی دمکراتیک روژآوا در سوریه به یک گسل کلیدی در رویارویی رو به گسترش منطقهای تبدیل شده است. نیروهای دمکراییک در روژآوا کوشید ه اند تا بر فرقه گرایی ، نژاد پرستی و شونیسم ملی گرایانه فایق آیند و با حفظ خود مختاری خود ( با وجود بحرانهای عملی و نظری فراوان) توانسته اند پناهگاه امنی برای میلیونها غیرنظامی ایجاد کنند وملیتهای مختلف در کنار هم زندگی صلح آمیزی داشته باشند.
اکنون با نسل کشی اسراییل در فلسطین و با خاک یکسان کردن غزه ، با ادامه کشتار و ویرانسازی در لبنان و تشدید جنگ و خشونت در منطقه و با توجه به تغییرات بالقوه چشمگیر در دینامیک قدرت های منطقهای، خود مدیریتی دمکراتیک روژآوا در ماههای آینده با فشار شدید از سوی محورهای آمریکا، ترکیه ، ایران و اسد مواجه خواهند شد.
منابع:
-Over 1,000 Turkish attacks hit civilian infrastructure, threaten counter-terrorism in northern Syria
-The scramble for Syria – a weekly news review- Sarah Glynn
-Kurdish-led North and East Syria on the frontlines of regional catastrophe- Matt Broomfield.
-Middle East on the brink: Current situation and future prospects- by Imran Kamyana
-“Me, me, me! As long as I’m in charge of this mission…” M. Ender Öndeş-
-Protests sweep autonomous northeast Syria against Turkish bombardments
-In the new Age of Empire – a weekly news review- Sarah Glynn
– EU eyes Syria envoy as allies push diplomatic limits