صبح امروز همایون شجریان فرزند آقای محمد رضا شجریان در پست اینستاگرامی خود خبر داد که سرانجام پدرش نتوانسته است در نبرد با بیماری سرطان پیروز شود و در بیمارساتانی در تهران درگذشت. او واژه ” خاک پای مردم” را که توسط پدرش قبلا بکار گرفته شده بود برای پست خود انتخاب کرد.
شجریان در سال 1319 در مشهد متولد شد و ابتدا تحت تاثیر خانواده مذهبی، استعداد خود را به عنوان قاری قرآن آزمایش نمود اما خیلی زود از آن فاصله گرفت و به تهران آمد و به آموزش توامان موسیقی و آواز و خوشنویسی پرداخت و همزمان معلم دبستانی در تهران شد. هر چند بعدها برای عشق پدرش “ربناء” را اجرا کرد که سالها توسط صدا و سیمای جمهوری اسلامی موقع ماه رمضان پخش میشد اما بعد از اعتراضات تابستان 88 او بارها از صدا وسیما شکایت کرد که حق پخش آثار او را ندارد.
شجریان ابتدا کار هنری جدی خود را با نام مستعار”سیاوش بیدگانی” در رادیو تلویزیون ملی (قبل از انقلاب) شروع کرد و یکی از هنرمندانی بود که بر خلاف بایکوت بسیاری از هنرمندان متعهد و مخالف استبداد پهلوی، در جشن و هنر شیراز شرکت کرد. اما از زمانی که در سال 1350 با شاعر هوشنگ ابتهاج (با پیشینه همکاری با حزب توده) آشنا شد تحولی جدی در اثار و ترانه های او صورت گرفت .
در جریان انقلاب 57 با ترانه معروف “تفنگ ات را بردار” با جنبش اعلام همبستگی نمود اما بعد از روی کارآمدن رژیم اسلامی هیچگاه نتوانست با آن کنار بیاید و گاه و بیگاه برای او محدودیت ایجاد میشد. در دهه خونبار شصت، او البوم ماندگار “بیداد” را منتشر نمود و “یاد یاران یاد باد” را خواند.
بعد از اعتراضات خرداد 88 زمانی که احمدی نژاد، مردم معترض را خس و خاشاک نامید او خود را “صدای خس و خاشاک” نامید و ترانه “تفنگ ات را زمین بگذار” را خواند که سبب خشم رژیم شد.
شجریان در دهه های اخیر سعی کرد موسیقی سنتی فارسی ایران را دچار تحول کند و در این مسیر سازهایی را نیز اختراع کرد مثل ساز ساغر. او در مقطع مرگ هشتاد سال داشت.
یاد این هنرمند بزرگ ماندگار باد!
آرش کمانگر
8 اکتبر 2020